Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας που βασίζεται στη δυναμική που μπορεί να δημιουργηθεί από τη συνύπαρξη και αλληλεπίδραση κάποιων ατόμων που βρίσκονται μέσα σε μία ομάδα. Μιλώντας για δυναμική αναφερόμαστε στην ποιότητα των σχέσεων που αναπτύσσονται εντός της ομάδας, στις αντιδράσεις των μελών και στα συναισθήματα που διακινούνται κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας. Η θεραπευτική ομάδα δεν είναι απλά ένα σύνολο ανθρώπων, αλλά κάτι παραπάνω. Είναι ένα νέο σώμα που απαρτίζεται από τα μέλη του αλλά αποτελεί και το ίδιο μία νέα οντότητα. Είναι ένας μικρόκοσμος, όπου ο καθένας έχει την ευκαιρία να ξεδιπλώσει τον πραγματικό του εαυτό. Συνήθως οι άνθρωποι που έχουν μπει στη διαδικασία της ατομικής ψυχοθεραπείας και έχουν εμπιστευτεί τη διαδικασία μπορούν να συνεχίσουν την ψυχοθεραπεία τους μπαίνοντας σε μια ψυχοθεραπευτική ομάδα.
Πολλές φορές, αρκεί ένα «Και τι πειραζει;» ή ένα «Κι εγώ αισθάνομαι έτσι.» για να ανακουφίσει κάποιον από μία αρνητική σκέψη ή από την ενοχή μιας απαγορευμένης πράξης. Στο σημείο αυτό, βέβαια, μπορεί να διερωτηθεί κανείς: «Και γιατί χρειάζομαι την ομαδική ψυχοθεραπεία για να το ακούσω αυτό;». Η απάντηση είναι, βασικά, μία: Γιατί εκεί μπορούν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορεί κανείς να εκφράσει ακόμη και την πιο περίεργη ή απαγορευμένη σκέψη του χωρίς να καταδικαστεί ή να λογοκριθεί καθώς οι αρχές που διέπουν τη συγκεκριμένη διαδικασία είναι ο σεβασμός, η εμπιστοσύνη και η ετερότητα που υπάρχει μεταξύ των μελών. Κι επιπλέον, εκεί μπορεί να βρει συνήχηση στην εμπειρία του, να συναντήσει ανθρώπους που είναι έτοιμοι να παραδεχτούν ότι κάποια στιγμή, ενδεχομένως, να αισθάνθηκαν ή να έπραξαν το ίδιο. Με άλλα λόγια, να δει την αντανάκλαση του εαυτού του, να καθρεφτίσει την εμπειρία του στην παρόμοια εμπειρία κάποιου άλλου, να ταυτιστεί, να συνειδητοποιήσει πώς η συμπεριφορά του μπορεί να επιδράσει στον κόσμο γύρω του, να συμπονέσει, να θυμώσει, να συγκινηθεί, να στενοχωρηθεί, να αποφορτιστεί, να συμπάσχει, να μοιράζεται…
Ό, τι βιώνεται μέσα στην ομάδα, αποτελεί νέα γνώση. Η διάθεση για συμπαράσταση στο πρόβλημα του άλλου, αλλά και η έλλειψή της, η ενσυναίσθηση και η αδιαφορία, η ταύτιση αλλά και η πλήρης αντίθεση, η λεκτική επικοινωνία αλλά και η σιωπή αποτελούν σήματα που εκμπέμπονται από το κάθε μέλος ή και από όλη την ομάδα προς όλη την ομάδα για κάποιο λόγο…
Από την πλευρά μου, ως ψυχοθεραπεύτρια, βρίσκομαι εδώ για να βοηθήσω στη διερεύνηση και κατανόηση αυτού του λόγου, να συντονίσω και να παρατηρήσω όλα όσα διαδραματίζονται εντός της, να ερμηνεύσω όπου χρειάζεται και, μαζί με κάθε μέλος ξεχωριστά, να επιτρέψουμε σε όλα αυτά τα περίεργα, έντονα αλλά και δύσκολα πράγματα που κρύβουμε μέσα μας να βγουν στην επιφάνεια και, από κοινού, να τα επεξεργαστούμε.
Είναι, λοιπόν, προφανές ότι η δημιουργία μίας θεραπευτικής ομάδας δεν είναι τυχαία υπόθεση. Αντίθετα, γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα για το κάθε μέλος ξεχωριστά αλλά και για το σύνολο της ομάδας. Πρόκειται για αυτό που με πολλή συγκίνηση μου είχε πει κάποτε μία θεραπευόμενη μετά το τέλος της ομαδικής θεραπείας της: «Είναι το καλύτερο δώρο που μπορεί κανείς να κάνει στον εαυτό του!».
Οι συνεδρίες μας με κάθε ομάδα διαρκούν δύο ώρες και γίνονται με συχνότητα μία φορά την εβδομάδα σε σταθερή ώρα και ημέρα για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που έχει συμφωνηθεί απ’ όλα τα μέλη της ομάδας.
Κάθε ομάδα απαρτίζεται , κατά προσέγγιση, από πέντε έως οκτώ μέλη, τα οποία εντάσσονται σε αυτήν με την προϋπόθεση ότι δεν γνωρίζονται μεταξύ τους.
Βασικά κριτήρια για την επιλογή των μελών μιας ομάδας είναι το ομαδικό πνεύμα και η συνεργατικότητα, η συμπερίληψη και ο σεβασμός.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως προηγούμενης ψυχοθεραπευτικής εμπειρίας. Συνήθως όμως την προτιμούν άνθρωποι που ήδη έχουν επεξεργαστεί θέματα σε ατομικό επίπεδο. Αν δεν υπάρχει προηγούμενη ψυχοθεραπευτική εμπειρία χρειάζεται να προηγηθούν κάποιες ατομικές συνεδρίες με στόχο την ένταξη στην ομάδα.